Sindrom suhog oka
Keratoconjunctivitis ili keratitis sicca (KCS) ili poznatije sindrom suhog oka je multifaktorijalna bolest suza i površine oka uzrokovana smanjenim volumenom suza ili pojedinih komponenti suznog filma, ali i neadekvatnim rasporedom suza (smanjeno treptanje, patološki položaj vjeđa, oštećena površina rožnice).
Suzni film
Na površini oka nalazi se sloj suza koji se sastoji od 3 dijela:
- lipidni najtanji sloj, na površini oka koji spriječava hlapljenje i smanjuje napetost površine (stabilizira suzni film) a luče ga Meibomove žlijezde
- vodeni najdeblji sloj, u sredini koji sadrži lizozim i IgA, a luči ga suzna žlijezda te pomoćne Krauseove i Wolfringove suzne žlijezde
- mukozni sloj, unutarnji sloj koji luče stanice spojnice oka (konjunktiva),a ima ulogu vlaženja i dodatne stabilizacije suznog filma
Najjednostavnija je podjela na hiposekrecijsko i hiperevaporatovno suho oko.
- Hiposekrecijsko suho oko – nastaje zbog smanjene sekrecije vodenog sloja suznog filma.
Uzroci su: ageneza, senilna involucija, upala ili tumori suzne ili akcesornih suznih žlijezda, poremećaj inervacije kod pareze n.facijalisa,infekcije(trahom,mumps) sistemske bolesti (Sjogrenova bolest, Mikulitzeva bolest, sarkoidoza, amiloidoza) lijekovi (anestetici, atropin, B blokatori, antihistaminici, diuretici, oralni kontraceptivi, antidepresivi).
- Kod hiperevaporativnog suhog oka količina suza je normalna ili čak prekomjerna ali je poremećena funkcija lipidnog i /ili mukoznog sloja suznog filma. Nastaje kod upalnih ili ožiljnih promjena spojnice i vjeđa (trahom, opekline, blefaritis, avitaminoze A te poremećaja položaja i funkcije vjeđa (entropij, ektropij, proptoza, lagoftalmus). Nošenja kontaktnih leća,dugotrajni rad za računalom, izloženost dimu, vjetru i suhim klimatsklim uvjetima također uzrokuju isparavanje suza i nastanak hiperevaporativnog suhog oka.
Simptomi sindroma suhog oka se manifestiraju:
- osjećajem suhoće oka
- stranog tijela
- pijeska ili trepavice u oku
- pečenjem,žarenjem
- mutnijim vidom uz preosjetljivost na svjetlo
Naročito su izraženi simptomi kod osoba starije populacije, naročito žene u menopauzi (zbog poremećaja spolnih hormona koji su važni u sekreciji Meibomovih žlijezda), iako su zbog utjecaja čimbenika iz okoline i načina života (rad na kompjuteru, pušenje) sve češće zastupljene i mlađa dobna skupina. Znakovi sindroma suhog oka su vlaknasta sekrecija i suhe mrlje na rožnici u području interpalpebralnog otvora gdje je epitel rožnice i spojnice izložen isparavanju, za razliku od gornjeg dijela rožnice koji je zaštićen vjeđom. Pregled se obavlja na biomikroskopu uz testove koji provjeravaju stabilnost suznog filma.
- Bojanje površine oka 1% otopinom fluoresceina (defekti epitela površine oka se boje)
- TBUT (tear break-up time)test
- Ekspresija Meibomovih žlijezda
- Schirmerov test
Liječenje sindroma suhog oka
Suho oko se ne može izliječiti, kada se jednom dijagnosticira to je stanje koje će pacijenta pratiti do kraja života. Cilj liječenja je ublažiti simptome i spriječiti komplikacije suhog oka poput superinfekcije ili stvaranja ožiljaka.
- umjetne suze u vidu kapi i gela koji se duže zadržava na oku, ali zamučuje vid pa se ordinira navečer pred spavanje
- stimulacija Meibomovih žlijezda (svakodnevnom primjenom toplih obloga na vjedje) uz blagu masažu ruba vjedja
- higijena rubova vjeđa (25% dječijim šamponom)
- češće treptanje pri radu na kompjuteru ili gledanju TV
- kratkotrajno liječenje antibioticima ili kortikosteroidima u cilju smanjenja upalne komponente suhog oka